"Yalda Night" , also known as “Cheleh Night”, is a celebration that takes place on the first night of winter, the longest night of the year. This ancient festival has been observed in Iran for countless years and continues to be celebrated.
In ancient times, people who relied on agriculture, adapted their activities to the sun’s rotation, seasonal changes, and varying day and night lengths. Ancient Iranians recognized the shortest days at the end of autumn and the start of winter, and noted the subsequent lengthening of days and shortening of nights. Consequently, they designated this night as the birth of the sun and the beginning of the year.
.jpg)
"Yalda Night" was added to the ancient Iranian calendar in 502 BC during the reign of Darius I. The word "Yalda" originated during the Sassanid era and is derived from the Syriac script, meaning birth. Abu Rihan Biruni referred to this celebration as "Milad Akbar". In popular culture, "Shab Chele" or "Shab Chele Kalan" denotes the first forty days of winter, called "Big Chele", followed by "Little Chele", lasting twenty days. Additionally, on "Khor Rooz" (Di Gan) - 1st of December - in ancient Iran, a day of human equality was observed. On this day, everyone, including the Iranian kings, put down their thrones, wore simple white clothes, symbolizing a day free of hierarchies and violence. This practice was recognized by opposing Iranian forces, leading to a temporary cessation of bloodshed, and often resulting in extended periods of peace.
In ancient times, Iranians held a deep connection to the duality of nature, encompassing concepts such as night and day, cold and heat, drought and abundance, evil and goodness, ugliness and beauty, and spring and winter. They revered "Mazda" as the embodiment of goodness and light, while regarding "Ahriman" as the source of evil and darkness. They believed that Ahriman’s intention was to prolong the night to control the day, light, and purity, thereby designating it as long. Yalda night, the longest and darkest night of the year, was considered the most wretched and cursed. To dispel the sorrow caused by the absence of sunlight, people would stay awake until dawn, engaging in festivities and entertainment.
Reading Shahnameh and Divan Hafez, have been long-standing customs during Yalda night among Iranians. Additionally, elders of the family would recite poetry, contributing to the cultural significance of the event. In the rituals of ancient Iran, providing a table of fresh and dried fruits was customary for celebrations and religious ceremonies, and the Yalda night table, known as "Myazd", had an array of dried fruits such as apricots, nuts, pomegranates, and watermelon.
The red color, a cherished symbol of sunlight, was traditionally associated with Yalda night, expressed through the red hues of pomegranates, watermelons, apples, and elderberries on the Yalda night table. Throughout Iran, various regions observe unique customs during this ancient night. For instance, in Chaharmahal and Bakhtiari, boiling and consuming large pumpkins, symbolic of the sun, is a notable tradition. Ash Keshk, a soup containing boiled pumpkin, is also prepared on this night in the province.
According to IRNA, during the 17th meeting of the Intergovernmental Committee for the Protection of Intangible Cultural Heritage in Rabat, Morocco in December 2022, "Yalda/Cheleh" was jointly registered as the 19th element of the intangible cultural heritage of Iran, alongside Afghanistan. Based on the approval of the Supreme Council of the Cultural Revolution to change the name of Yalda Night, since 1403, the Iranian ritual of Yalda Night on the last night of December has been registered in the country's official calendar as "the day of promoting the culture of hospitality and bonding with relatives".
»شب یلدا«که با نام» شب چله« نیز در برخی مناطق ایران نامیده می شود، مراسمی است که در نخستین شب زمستان و بلندترین شب سال برپا می گردد. این جشن باستانی پس از گذشت هزاران سال همچنان در ایران برگزار می شود.
مردم روزگاران دور، که کشاورزی، بنیان زندگی آنان را تشکیل می‌داد و در طول سال با سپری شدن فصل‌ها و تضادهای طبیعی خوی داشتند، بر اثر تجربه و گذشت زمان، توانستند کارها و فعالیت‌های خود را با گردش خورشید و تغییر فصول و بلندی و کوتاهی روز و شب و جهت، حرکت و قرار ستارگان تنظیم کنند. ایرانیان دوران باستان دریافتند که کوتاه‌ترین روز، آخرین روز پاییز و شب اول زمستان است و بلافاصله پس از آن روزها به تدریج بلندتر و شب‌ها کوتاهتر می‌شوند، از همین رو آن را شب زایش خورشید (مهر)، نامیده و مبدا آغاز سال قرار دادند.
»شب یلدا« در گاهشماری ایرانیان باستان از سال ۵۰۲ پیش از میلاد، در زمان داریوش یکم، به تقویم رسمی ایرانیان باستان راه یافت. واژه یلدا، از دوران ساسانیان که به کارگیری خط سریانی (الفبای از راست به چپ ) رواج داشت، به معنای زایش و میلاد به کار رفته است. ابوریحان بیرونی نیز از این جشن با نام «میلاد اکبر» نام برده و منظور از آن را «میلاد خورشید» دانسته‌است. واژه «شب چله» یا «شب چله کلان» هم که در فرهنگ عامه مردم مترادف با شب یلدا بکار می رود به چهل روز اول زمستان «چله بزرگ» و بیست روز بعد از آن «چله کوچک» اشاره دارد. خور روز (دی گان) - یکم دی ماه - در ایران باستان در عین حال روز برابری انسان ها بوده است. در این روز همگان از جمله شاهان ایرانی، تاج و تخت شاهی را بر زمین گذاشته و با جامه‌ای سپید و ساده به صحرا رفته و بر فرشی سپید می‌نشستند و کسی حق دستور دادن به دیگری را نداشت و همه امور به صورت داوطلبانه صورت می گرفت. دربان‌ها و نگهبانان کاخ شاهی فارغ از منسب خود و نیز همه برده‌ها و خدمت‌کارها، آزادانه در سطح شهر تردد کرده و به‌سان دیگران زندگی می‌کردند. همچنین در این روز جنگ و خونریزی، حتی کشتن حیوانات ممنوع بود. این موضوع را نیروهای متخاصم ایرانیان نیز می‌دانستند و در جبهه ها با رعایت این موضوع، خونریزی موقتاً قطع می شد و همین قطع موقت جنگ، بارها به صلح طولانی می انجامید.
همان طور که پیش تر اشاره شد، ایرانیان باستان از گذشته های دور که با دوگانگی های طبیعت یعنی شب و روز ( تاریکی و روشنی)، سرما و گرما، خشک سالی و فراوانی، بدی و نیکی و زشتی و زیبایی و بهار و زمستان رو به رو بودند، مزدا را رهبر و هدایت کننده نیکی ها و خوبی ها و اهریمن را منشأ شر و بدی ها می دانستند و عقیده داشتند که هدف اهریمن از دراز کردن زمان شب ها، چیرگی بر روز و نور و پاکی است. از این رو طولانی ترین شب سال را نحس و بد و نفرین شده می خواندند و شب یلدا، آخرین شب پاییز را که طولانی ترین و تاریکترین شب در طول سال است، تا سپیده دم بیدار می‌مانند و با برپایی مراسم شادی و سرگرمی، اندوه غیبت خورشید، تاریکی و سردی را از خود می زدودند.
شاهنامه‌خوانی از رسم‌هایی است که از دیرباز در میان ایرانیان رایج بوده و بخش جدایی‌ناپذیر شب یلدا دانسته شده است . همچنین مرسوم است که در این شب بزرگان خانواده تفألی به دیوان حافظ می‌زنند و اهل ذوق و شاعری، سروده‌های خود را برای دیگران می‌خوانند.
از آنجاییکه در آیین‌های ایران باستان برای هر مراسم جشن و سرور آیینی، خوانی می‌گستردند و میوه های تازه فصل و میوه‌های خشک در سفره می‌نهادند، در شب یلدا نیز سفره شب یلدا، که»میَزد«(Myazd) نام داشت و شامل گونه هایی از خشکبار مانند برگه هلو و زردآلو و آجیل، انار، هندوانه و حتی در برخی مناطق ایران، سبزی‌پلو با ماهی و گاهی آش رشته و دلمه بود، فراهم می شد.
ممکن است بپرسید چرا در شب یلدا رنگ قرمز رسم است؟ برای نیاکان ایرانی‌ها که به آئین مهر دلبستگی داشتند، رنگ سرخ به عنوان نماد نور خورشید، گرامی بوده و رنگ سرخ انار و هندوانه و گزینش سیب سرخ و سنجد در سفره شب یلدا چه بسا اشاره به همین موضوع داشته است. علاوه بر این در برخی نواحی ایران رسوم خاصی در این شب باستانی رواج دارد. به عنوان نمونه یکی از رسم‌های جالب در چهارمحال و بختیاری در شب یلدا، آب‌پز کردن کدوتنبل است. بختیاری‌ها در این شب کدو تنبل‌های بزرگی را که نماد خورشید را برای آن‌ها دارد، آب‌پز نموده و میل می کنند. همچنین در این استان در شب یلدا آش‌کشکی می پزند که یکی از مواد تشکیل دهنده این آش، همان کدو تنبل آب‌پز شده‌است. شب چله در میان مردم مناطق لرنشین دارای آداب و رسوم خاصی است و به آن «شو چله» یا «شو اول قاره» می‌گویند. شب نشینی، دیدوبازدید اقوام، فال چهل‌سرو، فال حافظ، پختن غذاهای خاص این شب، دراز کردن شال یا چادری از پشت بام همسایه برای دریافت آجیل و میوه از سوی دیگر همسایگان و خواندن اشعاری به همین منظور از برنامه‌های ویژه شب یلدا در شهرهای مختلف این نواحی است.
به گزارش ایرنا در سومین روز از هفدهمین نشست کمیته بین‌الدولی پاسداری از میراث‌فرهنگی ناملموس در شهر رباط مراکش در آذرماه ۱۴۰۱، «یلدا/ چله»، به‌عنوان نوزدهمین عنصر میراث‌فرهنگی ناملموس کشورمان به طور مشترک با کشور افغانستان به ثبت جهانی رسید و بر اساس تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تغییر نام شب یلدا، از سال۱۴۰۳ آیین ایرانی شب یلدا در آخرین شب آذرماه، به عنوان «روز ترویج فرهنگ میهمانی و پیوند با خویشان» در تقویم رسمی کشور ثبت می‌شود.
"لیلة الشّلة"، المعروفة أیضًا بـ "لیلة یلدا"، هي احتفال یحدث في اللیلة الأولى من الشتاء، أطول لیلة في السنة. هذا الاحتفال القدیم قد تم مراعاته في إیران لسنوات لا تُحصى وما زالت الاحتفالات مستمرة.
في العصور القدیمة، كان الناس الذین كانوا یعتمدون على الزراعة یتكيفون أنشطتهم مع دوران الشمس والتغیرات الفصلیة وطول الأیام واللیالي المتغیرة. اعترف الإیرانیون القدماء بأقصر الأیام في نهاية الخریف وبداية الشتاء، وسجلوا تطویل الأیام وقصر اللیالي التالية. وبناءً على ذلك، قاموا بتسمیة هذه اللیلة بمیلاد الشمس وبداية السنة.
تمت إضافة "لیلة الشّلة" إلى التقویم الإیراني القدیم في 502 قبل المیلاد أثناء حکم داریوش الأول. جاءت كلمة "یلدا" خلال عصر الساسانیین وتأتي من الكتابة السریانیة، معناها المیلاد. أشار أبو ریحان البیرونی إلى هذا الاحتفال باسم "المیلاد الأكبر". في الثقافة الشعبیة، " لیلة الشّلة " أو " لیلة الشّلة کلان" تشیر إلى أول أربعین یومًا من الشتاء، تسمى " الشّلة كبیرة"، تلیها " الشّلة صغیرة"، تستمر عشرون یومًا. بالإضافة إلى ذلك، في "خور روز" (دي گان) - أول ديسمبر - في إیران القدیمة، كان یوم المساواة الإنسانیة. في هذا الیوم، وضع الجمیع، بما في ذلك ملوك إیران، عروشهم وارتدوا ملابس بیضاء بسیطة، رمزًا لیوم خالٍ من التسلسل والعنف. تم التعرف على هذه الممارسة من قبل القوات الإیرانیة المعارضة، مما أدى إلى وقف مؤقت للنزاع وغالبًا ما أدى إلى فترات طویلة من السلام.
في العصور القدیمة، كان لدى الإیرانیین رباطًا عمیقًا بثنائية الطبیعة، تضمنت مفاهیم مثل اللیل والنهار، والبرد والحرارة، والجفاف والوفرة، والشر والخیر، والقبح والجمال، والربیع والشتاء. كانوا يكرمون "مازدا" كتجسید للخیر والنور، بینما كانوا ينظرون إلى "أهریمان" كمصدر للشر والظلام. كانوا يعتقدون أن نية أهریمان كانت تمتد المدت اللیل للسیطرة على الیوم والنور والنقاء. كانت لیلة الشّلة، اللیلة الأطول والأظلم في السنة، تعتبر الأكثر بؤسًا ولعنة. لتبدد الحزن الناتج عن غیاب الشمس، كان الناس یستمرون في السهر حتى الفجر، مشاركين في الاحتفالات والترفیه.
قراءة الشاهنامة ودیوان حافظ، كانت تقالید قدیمة خلال لیلة الشّلة بین الإیرانیین. في طقوس إیران القدیمة، كان تقدیم طاولة من الفواکه الطازجة والمجففة معتادًا للاحتفالات والطقوس الدینیة، وكانت طاولة لیلة الشّلة، المعروفة بـ "میازد"، تحتوي على مجموعة من الفواكه المجففة مثل المشمش والمكسرات والرمان والبطيخ.
كانت اللون الأحمر، الرمز الغالي للشمس، مرتبطًا تقلیديًا بلیلة الشّلة، معبرًا عنه من خلال الظلال الحمراء للرمان والبطيخ والتفاح والكرمة على طاولة لیلة الشّلة. في جمیع أنحاء إیران، تشهد مناطق مختلفة عادات فریدة خلال هذه اللیلة القدیمة. على سبیل المثال، في چهارمحال وبختیاری، یعتبر غلی کبیر واستهلاك القرع الكبیر رمزًا للشمس تقلیدًا بارزًا. تحضیر "عش کشک"، حساء ینضج فيه القرع الكبیر، یتم أیضًا في هذه اللیلة في هذه المحافظة.
وفقًا لوکالة الأنباء الإیرانیة ایرنا، خلال الاجتماع السابع عشر للجنة الحکومیة لحمایة التراث الثقافي غیر الملموس في الرباط، المغرب في ديسمبر 2022، تم تسجیل "یلدا/الشّلة" بصورة مشترکة كالعنصر 19 للتراث الثقافي غیر الملموس في إیران، جنبًا إلى جنب مع أفغانس تان. بناءً على موافقة المجلس الأعلى للثورة الثقافية على تغییر اسم لیلة الشّلة، منذ عام 1403، تم تسجیل طقوس لیلة الشّلة في إیران في آخر لیلة من دیسمبر في التقویم الرسمي للبلاد باسم "یوم تعزیز ثقافة الضیافة وتعزیز روابط الأقارب.
